Paaskerk,Baarn

Preek over Exodus 32:15-20

5 maart 2017

Jos van Oord

(in deze duurzaamheids-viering werd de Groene Bijbel aangeboden)



Ik val maar met de deur in huis:we vereren gouden stieren. Dat zegt het verhaal.

De context  van de tekst: Het volk –in de woestijn- vergadert met Aaron (Mozes is boven, in conclaaf met zijn God), en ze zeggen: laten wij goden maken die voor ons uitgaan. Aaron verzamelt goud en daar wordt een stierkalf van gemaakt. Dit zijn onze goden,zeggen ze. En ze zeggen daarbij:Deze goden hebben ons doen uitgaan uit Egypte. Een feest voor de Heer. Wat gebeurt hier?  Mozes blijft lang weg. Het volk is ongeduldig. Afgodendienst begint met ongeduld. Alles onmiddellijk willen. Alles er uit halen wat er inzit. Dat mondt uit in totale verstarring. Een versteende God.Instant-god

Laten we ons een god maken. Die te zien is, beheersbaar is, controleerbaar ook. Die je geen verantwoording hoeft af te leggen. God als en soort knuffeldier gaat er wel in.

Een goedzak.  

Maar Mozes was nog in gesprek met Zijn God… hij was de woorden nog aan het inbeitelen. Geduldig. Maar ja het volk. Ongeduld is de weigering om aan de tijd de gelegenheid te geven tijd te zijn. De aarde niet de aarde laten zijn, in groeien en bloeien, maar forceren, produceren en consumeren. We kunnen onze driften niet beheersen en buiten uit. En de geopende hand wordt een vuist. We hebben nooit genoeg en de duurzaamheid van de aarde komt op het spel te staan. We leven in het nu, en maken ons geen zorgen om de toekomst van de aarde, na ons.

 

 

Nog nooit was er zoveel kennis beschikbaar en bereikbaar voor velen. Nog nooit was er zoveel technologie die ons verder kan helpen en nog ongekende mogelijkheden biedt voor de toekomst van de aarde.

Maar tegelijkertijd is dit een tijd waarin het lijkt alsof we de weg volledig kwijt zijn. Alsof al die kennis minder dan ooit vanzelf tot de juiste keuzes leidt. Dezelfde techniek die ons in staat stelt om bij wijze van spreken levens te redden, wordt ook gebruikt om desinformatie te verspreiden, haat te propageren en angst te zaaien. We hebben alles in huis, maar kunnen de aarde niet duurzaam onderhouden. Wat laten we achter voor onze kinderen?

 

In deze tekst uit Exodus  werd ik vooral door het einde getriggerd. Mozes  komt met zijn tien woorden naar beneden, over een god die staat voor gerechtigheid, bevrijding, gewicht geven aan je voorgeslacht.. pracht woorden voor een duurzaam samenleven…. ziet dan het feest rond het gouden kalf en is woedend op de Israëlieten en vernietigt de platen met de teksten van God én het gouden kalf.. Mozes vernietigt dus zowel het woord, de woorden van God, als ook het valse beeld van god, het gouden kalf.

De tien woorden –Gods goede woorden voor een duurzame aarde liggen in fragmenten op de grond…het is het enige wat Mozes kon doen. De woorden waren het enige teken van God. Nu is alles weg, de verbinding,een godloze periode..

Dan verbrandt hij ook het gouden stierenbeeld. Vervolgens slaat hij de resten ervan kapot en strooit de as en het stof op het water. En dit water moeten de Israëlieten drinken. Het was me nooit opgevallen.

 Ze nemen het dus in andere vorm weer tot zich. Het waren hun eigen sieraden in de eerste plaats. Wat gebeurt er met het stof van het beeld van het gouden kalf in hun lichamen?

Ik lees er dit in: We zijn geen beeldragers, maar beeldeters geworden.

 ‘Eat it’, zeggen de Amerikanen, waarmee bedoeld wordt dat je op moet lepelen wat je zelf hebt veroorzaakt. Het zijn vaak pijnlijke momenten in ons leven waarin we ons realiseren dat wij een gouden kalf achterna zijn gelopen.

 

We zijn dus geen beelddragers, maar beeldeters geworden.  Er zitten vastgeroeste, valse, gevaarlijke beelden in ons. We zijn ongeduldig. We leven in angst .

We beschouwen deze aarde niet meer als gezamenlijk huis, maar als eigen vesting.

De weerman, meteoroloog Reinier van der Berg zegt in de Groene Bijbel dat God de wereld geschapen heeft met kringlopen, maar daar zijn wij ver van af. Elk jaar verliest de wereld 10 miljard bomen

 

 

Het is een heel sterk symbolische daad van Mozes, de as van het verbrande stierkalf… gewezen sieraden op het water uitstrooien en  laten drinken…

Jan Huijgen, biologische boer in de GB: de gangbare industriële voedselproductie put de bodem uit en  tast daarmee dus ook onze gezondheid aan.

Iemand van ons over de plastiek soep in de wereldzeeën.. we krijgen het in microscoop kleine deeltjes in ons voedsel.Beeldeters in alle actualiteit. We eten de aarde leeg, op,we eten de aarde weg, zei iemand in een verkiezingsprogramma op tv.

 

Wat staat ons te doen?

 

We kunnen in de 40dagentijd onze vastgeroeste beelden, bevragen, veranderen, ja zelfs vernietigen.

Het volk moet het drinken. Alsof het wil zeggen: voel dat van binnen. De vernietiging van het milieu en de sociale onrechtvaardigheid beginnen in het denken van binnenuit, in je hart, je ziel, je maag.

Om  leeg te worden… om de weg te gaan van beeldeter naar beeldrager…gelukkig is die 2e kans er want Mozes gaat in het volgend hfd weer de berg op en ontvangt de 10 woorden… het zijn woorden om het leven door te geven… van vader op zoon, van moeder op dochter ,van grootouder op kleinkind..

In de Groene Bijbel staat het vol om op een groene wijze deze woorden te vertalen…om het land, de aarde waardig te kunnen overdragen aan komende generaties… om met elkaar  geduldig om te gaan met wat de aarde biedt.. om met compassie mee te werken aan het wegwerken van de plastiek soep in de wereldzeeën, om afval te recyclen, om voedsel te kopen van het seizoen, uit de streek,om geen plastik tasjes meer te kopen..

Om.. nou ja..

Laat zien dat het anders kan, we zijn niet machteloos.

Amen

 

Met dank aan Friederieke Weisner voor de inspiratie.

 

 

 

Gebeden

 

We zijn ten diepste verbonden met de hele schepping, zoals Franciscus van Assisië prachtig heeft uitgedrukt in zijn ‘Zonnelied’.

Het besef van verwondering en verbondenheid met de schepping groeit wanneer het wordt gevoed door e, meditatie en gebed. Door stilte

 

 

In geloof en twijfel, in vreugde en verdriet,

in hoop en wanhoop zijn we verbonden

met het geloof en de twijfel van onze broers en zussen,

met hun verdriet en vreugde, hoop en wanhoop.

Wij bidden om uithoudingsvermogen

voor hen die slachtoffer zijn

in deze wereld van geweld en onrechtvaardige verhoudingen.

Wij bidden om geduld

voor hen die om hen staan en hen steunen,

en zich inzetten voor vrede en gerechtigheid.

We bidden om geestkracht

voor wie zich inzetten voor duurzaamheid;

voor wat goed en kostbaar is

om te gebruiken en te bewaren:

een aarde die niet uitgeput wordt door een welvarende bovenlaag,

maar in alle rijkdom voor allen die haar bewonen wordt gerespecteerd.

Wij bidden om verbeeldingskracht

voor allen die vrede dienen.

Laat ons opnieuw de vreugde proeven van uw bevrijding

en versterk onze wilskracht.

U hebt ons wegen laten zien

die naar het leven leiden;

uw aanwezigheid vervult ons met blijdschap.

Als het warm is, geef dat wij ervan mogen genieten;

als het koud is, geef dat wij bescherming vinden.

Moge God ons vergeven,

Christus ons hernieuwen

en de Geest ons doen groeien in liefde

 

God van liefde, Schepper van het heelal, U kent ieder schepsel
en weet wat een ieder nodig heeft.
Wij vertrouwen U onze voorbeden toe en vragen U, 

'

 

* Voor kerken, en kerkelijke gemeenschappen, dat zij acht slaan op de tranen van Moeder Natuur, beschadigd als zij is door het menselijke onvermogen zorg te dragen als een verantwoordelijke rentmeester.  Laat ons bidden…

 

 

* Voor internationale organisaties, dat zij zich blijvend verzetten
tegen uitputting van de aardse bronnen, die ons zo genereus werden verstrekt. 

Laat ons bidden...

''

 

* Voor de vele broeders en zusters bidden wij, die dagelijks tekort komen,
doordat wij dagelijks verspillen. 

Laat ons bidden...

 

 

* Voor politici en stemgerechtigden, dat zij beseffen dat respectloos omgaan met de Schepping
onze naasten beschadigt en de vrede ondermijnt. 

.'

 

* Voor gelovigen, dat zij hun rentmeesterschap in woord en daad uitdragen 
en daardoor bijdragen aan een wereld vol liefde, gerechtigheid en vrede.

 

* Voor ons, hier bijeen, dat wij  bewuste keuzes maken
in hoe wij omgaan met het milieu en met de mensen om ons heen. 

 

Zegenbede Iona-community

Wees krachtig als de aarde.

Wees liefdevol als Christus.

Leef met elkaar in vreugde

tot zegen voor God, de aarde

en de mensen, nu en altijd.

(In ‘Meditatief leven, hart voor de schepping’ van de Ionagroep NL)