Een vader had twee zonen
Preek over Lucas 15:11-13 en Johannes 17:1-12
Paaskerk Baarn, zondag 5 juni 2011
Ds. Th. de Kok
Het was een heldere avond en ademloos stil.Boven ons een helder stralende sterrenhemel.Voor ons was een besloten dorpspleintje, omringd door ronde lemen huisjes, waarin de mensen met elkaar woonden. Ergens in het noorden van Zululand, dicht bij de grens met Mozambique.Op dat pleintje stonden meisjes opgesteld, Ze waren versierd met kralen aan hun handen en voeten. Ze stonden roerloos en onbeweeglijk.Maar ineens kwamen de trommelaars. Doffe klanken zwelden aan en kletterden op ons neer. De meisjes kwamen in beweging. Ze zongen en ze dansten. Het tempo werd opgevoerd, het ging vlugger en vlugger. Elke spier was gespannen. Het klonk bijna demonisch.En toen, plotseling stopten de trommels en daalde er een stilte neer. Zo intens , dat het was alsof de wereld was uitgestorven.Zo gauw de trommels weer begonnen herhaalde zich het geheel. Totdat de meisjes er dansend bij neervielen en doodstil bleven liggen.Op die avond heb ik de roes en de ophitsing gezien waar mensen naar kunnen verlangen.Die mensen uittilt uit de dagelijkse sleur en ze in vervoering brengt..
Zo’n zekere behoefte zien we terug bij de jongste zoon uit het verhaal van Lucas 15.Een jongen die zich uitleeft in dat magnetische spel met de mensen om hem heen.Zoals een honingbij de korf verlaat om bloemen te bezoeken, zo verlaat hij het vaderhuis.Hij gaat recht op de nectar af en geniet overdadig. Hij schrokt het leven naar binnen en danstals de meisjes op het dorpspleintje in Zululand. Wat een emoties!Totdat hij er bij neervalt en bij de varkens tot bezinning komt..Deze jongste zoon is mij dierbaar.Hij is een levensgenieter en durft de remmen los te laten.
Maar, de vader had twéé zonen. En de oudste?Dat is de jongen die zijn verstand gebruikt. Beheerst en gewetensvol.Strak in het pak. Een beetje afstandelijk. Maar vooral integer en betrouwbaar.Degelijk, hardwerkend en ernstig; op z’n tijd heel kritisch. Deze oudste heeft een voorbeeldfunctie en laat dat zien.Die oudste jongen is me even dierbaar.Hij is een plichtsgetrouw mens en mogelijk wel een beetje jaloers op zijn jongere broer..Wat een karakterverschil tussen deze broers. Zonen van één vader.
Grote karakterverschillen vinden we terug onder Jezus’volgelingen. Misschien wat minder extreem dan in de gelijkenis, maar een sluimerend conflict is altijd aanwezig. Het ligt op de loer. Tussen de Petrussen en de Johannessen, de Thomassen en de Natanaëls.Dat sluimerend conflict zien velen terug in de eigen relaties.Het kan de liefde blokkeren, een gesprek beëindigen en evenzoveel teleurstelling geven.
Ik denk in dit verband aan de kerkscheuring van 1944-1945. Was daar allereerst een leerstellige kwestie de oorzaak van conflict en verwijdering? Waren het niet met name de karakterverschillen die elkaar niet konden verdragen, waardoor middenin spannende oorlogssituaties de kerk tot een breuk kwam? Onverdraagzaamheid en eigen gelijk?
Middenin het verschijnsel van verschillen, van conflicten, is daar een biddende Jezus:“Heilige Vader, bewaar ze in uw naam zodat zij één zijn zoals wij”.
Een ontroerend gebed wordt ons hier doorgegeven voor kwetsbare mensen.Voor mensen die houvast zoeken vanuit de grondvesten van hun karakter, hun opvoeding, hun achtergrond. Mensen die aanvaard willen worden zoals ze zijn. Mensen die naamloos willen blijven, maar die “schooieren om liefde” om met Huub Oosterhuis te spreken. Mensen die erkenning zoeken.Afgelopen week overleed Hans Keilson, een Joods psycho-analiticus. Hij wilde, zonder rancuneus te zijn altijd eerst mensen begrijpen voordat hij tot een (ver)oordeling kwamHij schreef een boek over het Duitse volk in de oorlogsjaren én de Joodse vernietiging in de concentratiekampen. Toen hij het manuscript bij zijn uitgever wilde inleveren werd het geweigerd en zijn boek niet gedrukt, omdat hij teveel begrip toonde voor de Duitse bevolking. Zo balanceren mensen altijd weer tussen begrip en onbegrip. Twee zonen en een discipelkring laten ons iets wezenlijks zien.Omgaan met verschillen en aanvaarding van ieders eigenheid, uitlopend op eenheid..Het begint met aanvaarding van jezelf; dat impliceert de aanvaarding van de ander.We danken God dat er hier in onze gemeente velen zijn die dat spoor gaan.
Tussen ons in staat de biddende Jezus.Hij pleit bij zijn Vader om bewaring en om eenheid.En Hij nodigt uit zoals de vader uit de gelijkenis:”Kom binnen en vier het feest mee”.Die uitnodiging geldt ook ons of we op de jongste of op de oudste zoon lijken.Op Petrus of op Johannes.U bent kostbaar en u bent welkom!
Aanstaande zondag breekt dat feest in hevigheid los op het Pinksterfeest.“Kom Schepper Geest, voltooi wat Gij begonnen zijt”..